de aanleiding
Stichting Cultuur Eindhoven (SCE) geeft in opdracht van de gemeente uitvoering aan het cultuurbeleid in Eindhoven in brede zin, zoals omschreven in de Cultuurscan en Cultuurbrief 2017-2020, het Raadsbesluit Cultuurbrief van 26 januari 2016 en op basis van de doelstellingen, zoals omschreven in de statuten van SCE. De gemeente heeft met de gekozen constructie destijds nadrukkelijk beoogd om de uitvoering van het cultuurbeleid op enige afstand van de gemeente te laten plaatsvinden.
 
In het kader van de procedure die Bibliotheek Eindhoven tegen SCE is begonnen, is gebleken dat een weeffout is gemaakt in de juridische uitwerking van de door de gemeenteraad vastgestelde uitvoeringsconstructie. Die weeffout bestaat er uit dat SCE weliswaar een bestuursorgaan (b-orgaan) is in de zin van de wet, maar geen rechtsgeldige besluiten kan nemen omdat een wettelijk voorschrift daartoe ontbreekt.
 
de gemeente heeft regie genomen
Vast staat dat SCE het bevoegdheidsgebrek niet zelf kan repareren. De gemeente dient de weeffout te herstellen. De Raad van State heeft aangegeven dat de gemeente dat kan doen middels een gemeentelijke verordening. Die oplossing heeft ook de voorkeur van de Raad van Toezicht en zo is dat sinds de uitspraak van 13 februari herhaaldelijk aan de gemeente gecommuniceerd.
 
De gemeente heeft echter een andere oplossingsrichting gekozen, waarbij het College van B&W van de gemeente een nieuw subsidiebesluit neemt. Aan de bestuurder van SCE wordt rechtstreeks mandaat verleend om namens het College daaraan uitvoering te geven.
 
gekozen oplossingsrichting schaadt belangen SCE en instellingen
De mandateringsconstructie is niet in het belang van SCE en de instellingen omdat zo (zelfs al is dat tijdelijk) de bijl wordt gezet aan de wortels van het bestuursorgaan (b-orgaan) dat SCE in de afgelopen jaren beoogde te zijn. De facto haalt het College van B&W immers de regie bij de subsidieverlening weer volledig naar zich toe, in weerwil van de inhoud van de Cultuurscan en Cultuurbrief 2017-2020, het Raadsbesluit Cultuurbrief van 26 januari 2016 en van de doelstellingen, zoals omschreven in de statuten van SCE.
 
inhoudelijk bezwaar
De mandateringsconstructie belemmert SCE in het uitvoeren van haar taken. Allereerst wordt het lastiger verbindingen met derden aan te gaan, onder meer voor fondsenwerving en cross-sectorale samenwerkingsverbanden. Het Programma Creatieve Industrie kan bijvoorbeeld niet meer in samenwerking met de Rijksoverheid worden uitgevoerd. Daarmee wordt veel van het werk dat in de afgelopen jaren is verzet, teniet gedaan. Inhoudelijke aanpassingen van de subsidieregeling strekken bovendien verder dan de reparatie.
Daarnaast leidt de mandaatconstructie tot een aantal governance vraagstukken waarbij de Raad van Toezicht een soort verlengstuk van het college wordt en eigenlijk geen zelfstandige positie kan vervullen.   

formeel bezwaar
De rol van de Raad van Toezicht verandert met de gekozen mandaatconstructie zodanig dat dit tot consequentie heeft dat de voorzitter Monique Vogelzang (in haar hoofdfunctie Inspecteur-Generaal van de Inspectie van het Onderwijs) deze rol niet meer kan vervullen. Zij dient dus om formele redenen af te treden.
 
De Raad van Toezicht heeft de hiervoor genoemde inhoudelijke en formele bezwaren schriftelijk en mondeling kenbaar gemaakt aan de gemeente en laten weten daarom geen goedkeuring te verlenen aan de bestuurder van SCE om het mandaat uit te voeren. De voltallige Raad van Toezicht heeft zijn lot aan dat standpunt verbonden. Nadien heeft nog overleg tussen de gemeente en de Raad van Toezicht plaats gevonden, maar de gemeente heeft toch tot de mandateringsconstructie  besloten.
 
gevolg: de leden van de Raad van Toezicht treden af
Nu de mandateringsconstructie een feit is en de Raad van Toezicht er geen goedkeuring aan verleent, is een patstelling ontstaan. Die patstelling is schadelijk voor SCE, de instellingen en de gemeente. De Raad van Toezicht neemt verantwoordelijkheid richting alle stakeholders en daarom treden alle leden per 1 mei 2019 af. De statuten van SCE bieden het college ruimte om in de vacante posities binnen de Raad van Toezicht te voorzien, zodat de continuïteit gewaarborgd is.
 
Natuurlijk betreurt de Raad van Toezicht de gang van zaken zeer. Graag had de Raad van Toezicht gezien dat de eerste periode van SCE op de juiste wijze en in lijn met de door de gemeenteraad vastgestelde opdracht had kunnen worden afgerond. Die mogelijkheid bestaat en was betrekkelijk eenvoudig uit te voeren.

tot besluit                                                                                                         
De door SCE ingezette koers is bewezen succesvol en heeft geleid tot professionalisering van de uitvoering van het cultuurbeleid in Eindhoven. Ook kan worden vastgesteld dat het systeem van “checks and balances”, zoals dat bij oprichting van SCE qua governance door de gemeente beoogd werd, heeft gewerkt.
Wij zijn trots op SCE, de bestuurder, leden van de Cultuurraad en de medewerkers. Zij hebben in de afgelopen jaren een professionele organisatie neergezet die op een prachtige manier invulling heeft gegeven aan de oorspronkelijke doelstellingen van de gemeente. Wij hopen dat dat op de wezenlijke momenten die nog komen, op waarde zal worden geschat.

Raad van Toezicht